Нарӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Пӗтӗм Раҫҫейри «Ҫӗнтерӗве — утӑрья!» акци старт илнӗ. Ӑна Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинчи Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнине халалланӑ.
Акципе килӗшӳллӗн «1945» номер ҫине шӑнкӑравласа вӑрҫӑ вӑхӑтӗнчи кӗвӗсенчен пӗрине карас телефонӗн шӑнкӑравӗ ҫине лартма пулать: «Темная ночь», «Прощание славянки», «Катюша», «Синий платочек». Шӑнкӑрав тӳлевсӗр.
Ҫак номерпех шӑнкӑравласа «Этот День Победы» сериала итлеме, 70 ҫул каялла фронтра мӗн пулса иртнине пӗлме май пур. Ҫавӑн пекех «Ҫӗнтерӗве — утӑрья!» акци эмблемине тӗнче тетелӗнчен уҫламашкӑн каҫӑ илме пулать.
Пӗтӗм Раҫҫейри «Ҫӗнтерӗве — утӑрья!» акци пулӑшнипе Ҫӗнтерӳ историйӗпе тӗплӗнрех паллашма май пур. Ку акци пӗрремӗш хут 2010 ҫулта иртнӗ. Унта 20,9 миллион ҫын хутшӑннӑ.
Акци пирки may9.ru сайтра тӗплӗнрех пӗлме пулать. Унта «МТС», «Билайн», «Мегафон», «Теле 2» ҫыхӑну операторӗсем хутшӑнаҫҫӗ.
Комсомольски районӗнче фольклор фестивалӗ иртнӗ. Каҫалсем иккӗмӗш хут иртекенскере Аслӑ Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 70 ҫул ҫитнине халалласа «Мирлӗ пурнӑҫшӑн» ят панӑ.
Ҫак фестивале ЧР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Владимир Павлов йӗркелесе янӑ. Кӑҫалхи фестивале каҫалсем Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин кунне, Раҫҫейри Литература ҫулталӑкне, Чӑваш Енри К.Иванов ҫулталӑкне те халалланӑ.
Уява район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Михаил Афанасьев тата Комсомольскипе Елчӗк районӗсен ҫар комиссариачӗн пуҫлӑхӗ Сергей Данилов уҫнӑ. Унтан ял тӑрӑхӗнчи пултарулӑх ушкӑнӗсем сцена ҫине тухнӑ.
Аслӑчурчӑксем, кӗҫӗнҫӗрпӳелсем, элпуҫсем вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче улах ларнине кӑтартнӑ. Ҫӗнӗ Сӗнтӗр каччи Александр Тарасов вӑрҫа тухса кайна салтаксен юррине шӑрантарнӑ.
Сцена ҫине ҫавӑн пекех Хырхӗрринчи «Палан» ансамбль, Асанкасси тӑрӑхӗнчи юрӑҫсем тухнӑ. Юнтапа тата Йӳҫ Шӑхаль ҫыннисем вӑрҫӑ хыҫҫӑнхи мирлӗ пурнӑҫ вӑхӑтӗнчи хӑна юррисене юрланӑ.
Шупашкарта ҫар техникин макечӗсен куравӗ ӗҫлеме тытӑннӑ. Вӗсене картонран, хутран, йывӑҫран, пластикран, шӑккалатран… ӑсталанӑ. Модельсене шкул ачисем хатӗрленӗ.
Кунашкал конкурс пӗрремӗш хут иртет. Ӑна Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 70 ҫул ҫитнине халалланӑ. Конкурс пӗтӗмлетӗвне Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин кунӗ умӗн тунӑ. Ачасене макетсене ӑсталама аслисем те пулӑшнӑ.
2-мӗш класра вӗренекен Вика ав «Тополь» стратеги комплексӗн макетне аслашшӗпе хатӗрленӗ. Василий Зорин стратеги пӗлтерӗшлӗ ракета ҫарӗнче 28 ҫул пулнӑ, ҫавӑнпа вӑл мӑнукӗпе ҫак макета ӑсталанӑ.
Конкурса 100 ытла ӗҫ хутшӑннӑ: карапсем, самолетсем, танксем… Вӗрентекенсем ку конкурс ачасене историпе кӑсӑклантарма пулӑшасса шанаҫҫӗ.
Нумай ӗҫ пулнине кура жюрие ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртма ҫӑмӑл пулман. Ҫапла вӗсем 40 яхӑн ӗҫе палӑртнӑ.
Ҫӗнтерӳ кунӗ кӗҫех ҫывхарӗ. Республика паллӑ ҫак пулӑм 70 ҫул тултарнине анлӑ уявлама шутлать. Ҫавна май чылай ялта, вулавӑшсенче акцисемпе мероприятисем иртеҫҫӗ. Вӗсем тӗрлӗрен. Кашни хӑйне евӗр кӑсӑклӑ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Йӗкӗрвар ялӗнчи вулавӑшра ав акци пуҫарнӑ. Вӗсем ҫӗршывӑн тӗп уявӗсенчен пӗрине паллӑ тума хатӗрленнӗ май ҫынсене Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине сӑнлакан хайлавсене вулама сӗнеҫҫӗ.
Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине нумай ҫыравҫӑ хӑйӗн хайлавӗсенче ҫутатнӑ. Чӑваш писателӗсемшӗн те ҫак тема ҫывӑх пулнӑ.
Йӗкӗрварта «Вӑрҫа пирки кӗнеке вула» акцие ҫынсем хутшӑнма пуҫланӑ ӗнтӗ. Малтанах Николай Чебоксаров, Йӗкӗрвар шкулӗн вӗрентекенӗ Николай Васильев, Галина Емельянова вӑрҫӑ ҫулӗсене сӑнлакан кӗнеке алла тытнӑ. Вӗсем В.Некрасовӑн «В окопах Сталинграда», В.Быковӑн «Обелиск», А.Бекӑн «Волокаламское шоссе», Б.Васильевӑн «Завтра была война» тата «В списках не значился», Л.Агаковӑн «Ылтӑн вӑчӑра» хайлавӗсене вуланӑ.
Вулавӑш ыттисене те акцие хутшӑнма чӗнет.
Шупашкарта ҫуркуннене хатӗрленме тытӑннӑ май экологи мероприятийӗсен планне палӑртаҫҫӗ. Халӗ Шупашкар администрацийӗн экологи управленийӗ ҫӳп-ҫап выртакан вырӑнсене шутлать, схемӑсем тӑвать.
Экологсен кӗске вӑхӑтра урамсене, скверсене, парксене, картишсене хӗлӗпе пухӑннӑ ӑпӑр-тапӑртан тасатма тивӗ. Ҫав вӑхӑтрах хунавсемпе тӗмӗсем лартмалла, хӑрӑк йывӑҫ-турата касмалла пулӗ. Вӗсен умне ҫак тӗллевсене хула администрацийӗ лартнӑ.
Чи малтанах Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунне уявламалли вырӑнсене тасатӗҫ. Хулара «Ҫӗнтерӳ» асӑну комплексӗнчен тасатма пуҫлӗҫ. Унтан — Б.Хмельницкий урамӗнчи ҫӑвана.
Ҫавӑн пекех шӑматкунлӑхсем скверсенче, парксенче, юханшыв хӗррисенче, ҫӑлкуҫсен ҫывӑхӗнче, культура, спорт учрежденийӗсен ҫывӑхӗнче иртӗҫ.
Кӑҫал, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, йывӑҫ-тӗм ытларах лартӗҫ. Пӗтӗмпе 3 пин йывӑҫ тата 7 пин тӗм. Кӑҫал Шупашкар пӗтӗм Раҫҫейри «Ҫӗнтерӳ вӑрманӗ» акцие хутшӑнма палӑртать. Унпа килӗшӳллӗн Атӑл леш енче ҫуркунне тата кӗркунне 6 гектар ҫӗр ҫинче йывӑҫсем лартмалла. Унтах 5,5 пин кедр лартмалла.
Кӗҫех Совет Союзӗ фашистла Германие парӑнтарнӑранпа 70 ҫул ҫитет. Ҫавна май республикӑри район-хуласем ӑна паллӑ тума хатӗрленеҫҫӗ, паттӑр ентешӗсене сума суса тӗрлӗ мероприятисем йӗркелеҫҫӗ.
Йӗпреҫ районӗнчи вулавӑшсенче акӑ «Фильмсем пулса тӑнӑ кӗнекесем» видео-марафон иртет. Марафон районти тӗп вулавӑшра «Чӑн-чӑн пулни ҫинчен хывнӑ повеҫ» видео сехечӗпе пуҫланнӑ. Ӑна Совет Союзӗн Геройне, летчика Алексей Петрович Маресьева халалланӑ.
«Чӑн-чӑн ҫинчен хывнӑ повеҫ» фильма чӑн пулнӑ фактсемпе усӑ курса ӳкернӗ. Унта Алексей Маресьев летчик истребителӗн кун-ҫулне ҫутатнӑ. Оккупаци территоринче виҫӗ хут ҫапса антарнӑ ӑна, вӑл юр хӳсе лартнӑ вӑрмансемпе виҫӗ эрне ҫӳренӗ, унтан тин партизансем патне тухнӑ. Икӗ урине ҫухатсан та Маресьев паттӑрлӑх кӑтартма пӑрахман. Вӑл каллех самолет штурвалӗ умне ларнӑ, тӑшмана аркатнӑ.
Йӗпреҫсем Маресьева хӑйсен ентешӗ вырӑннӗ йышӑнаҫҫӗ, мӗншӗн тесен вӑл аманнӑ хыҫҫӑн Йӗпреҫ районӗнче вӗҫме вӗреннӗ.
Фильм курнӑ хыҫҫӑн пухӑннисем унӑн паттӑрлӑхӗ пирки чылайччен калаҫнӑ. Мероприятире «Маресьев — легендӑна кӗрсе юлнӑ ҫын» курав йӗркеленӗ.
Шупашкарта Аслӑ Ҫӗнтерӗве 70 ҫул ҫитнӗ май Волонтерсен хулари корпусне йӗркеленӗ. Маларах ун пеккисене республикӑри мӗнпур муниципалитетра йӗркеленӗ.
Волонтер корпусӗн тӗп тӗллевӗ — май килнӗ таран ытларах ҫамрӑка Ҫӗнтерӳ уявне явӑҫтарасси. «Яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫа эпир мероприятисене йӗркелеме тата ирттерме пулӑштарасшӑн кӑна мар, вӑй пӗрлӗхре пулнине кӑтартса парасшӑн», — тенӗ «Роспатриотцентр» пуҫлӑхӗ Ксения Разуваева.
Волонтерсем пӗрер акцие хутшӑннипех лӑпланмӗҫ, системӑлла ӗҫлӗҫ. Кунта асӑну палӑкӗсемпе ҫар мухтавӗн вырӑнӗсене, масарсене тирпейлесе тӑрасси те, шырав ӗҫӗнче пулӑшасси те кӗрет.
Республикӑра ҫӗнӗ ФАПсем хута ярас ӗҫ малалла пырать. Ял ҫыннисем куншӑн савӑнса пӗтереймеҫҫӗ. Ара, кивӗ ҫуртпа ҫӗннине ниепле те танлаштараймӑн-ҫке-ха.
Вӑрнар районӗнчиУпнер ялӗнче фельдшерпа акушер пунктне пӗлтӗр кӗркунне тума пуҫланӑ. Шалти ӗҫсене тӑвассине вара ҫуркуннене хӑварнӑ.
Ҫак кунсенче унта Вӑрнар район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Леонид Николаев тата районти тӗп пульницӑн тӗп тухтӑрӗ Николай Тинюков пулса курнӑ. Вӗсем хӑйсен ҫивӗч куҫӗсемпе ФАПа тӗрӗсленӗ, асӑрхаттарусем тунӑ.
Светлана Сафронова фельдшер та асӑрхаттарусемпе паллаштарнӑ. Строительсем ҫитменлӗхсене пӗтерме шантарнӑ.
ФАПпа ҫумӑнах — Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче пуҫ хунисене халалланӑ палӑк. Леонид Николаев Ҫӗнтерӳ кунӗ тӗлне унта тирпейлӗх пулмаллине асӑрхаттарнӑ.
Кӑрлачӑн 27-мӗшӗнче Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 70 ҫул ҫитнине халалласа бал ташшисен «Ҫӗнтерӳ вальсӗ» республика конкурсӗ иртет. Мероприятие пӗтӗм тӗнчери «Кадетсен Георги балӗ» уҫӑ конкурспа килӗшӳллӗн йӗркелеҫҫӗ.
Конкурса кадетсен кӗҫӗн класӗсенче вӗренекенсем, кадет класӗллӗ шкулсем хутшӑнӗҫ. Сӑмах май, бал ташшисен конкурсӗ иккӗмӗш ҫул аслӑ тата кӗҫӗн класрисем хушшинче уйрӑм иртет.
Ансамбльте 8–12 ҫын пулмалла — 4–6 мӑшӑр. Ачасене ӳсӗмне кура пайлаҫҫӗ: 1 кӗҫӗннисем — 6-мӗш классем, 2 кӗҫӗннисем — 7-мӗш классем, 3 кӗҫӗннисем — 8-мӗш классем.
Бал икӗ пайран тӑрӗ. «Ҫӗнтерӳ вальсӗ» конкурс Шупашкарти ачасемпе ҫамрӑксен пултарулӑх керменӗнче (Президент бульварӗ, 14-мӗш ҫурт) 12 сехетре пуҫланӗ.
Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи чарӑннӑранпа 2015 ҫулта 70 ҫул ҫитӗ. Ҫакна паллӑ тумашкӑн республика та, районсем те хатӗрленме тытӑннӑ ӗнтӗ.
Вӑрмар районӗнчи Чупай ял тӑрӑхӗнче ӗҫ ветеранӗсен пуҫарӑвӗпе 1941–1942 ҫулсенчи хӗлле хӳтӗлев строительсвинче вӑй хунӑ колхозниксен, шкул ачисемпе вӗрентекенсен Асаилӳ постаменчӗн никӗсне янӑ. Вӗсем те Ҫӗнтерӗве ҫывхартассишӗн нумай тӑрӑшнӑ.
Постамент тӑвас шухӑша халӑх историпе таврапӗлӳ музейӗн директорӗ Василий Цыфаркин (вӑл макетне хатӗрленӗ), Чупай ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Валерий Андреев ырланӑ.
Фундамента чӑваш наци йӑлине пӑхӑнса янӑ. А.С.Леонтьев ветеранӑн мӑнукӗн мӑнукӗ пӗрремӗш тӑпра пенӗ. Ҫак ӗҫе Ф.Егоров, С.Семенов, Ю.Петров, В.Матвеев, С.Цыфаркин, Т.Лаврентьева хастар хутшӑннӑ.
Сӑнсем (25)
+2.3 °C